De procedure: scheiding in 6 stappen
Voordat de echtscheiding een feit is, moet een aantal stappen worden gezet. Hieronder staat de procedure beschreven, vanaf het moment dat u een scheidingsbemiddelaar inschakelt, totdat de scheiding definitief is.
Stap 1: Mediationovereenkomst
De scheidingsbemiddeling start met het ondertekenen van de mediationovereenkomst door beide partijen (echtgenoten of geregistreerde partners). Hierin worden zaken zoals spelregels, vertrouwelijkheid, onpartijdigheid, tarief, verdeling van kosten en de rol van derden (bijvoorbeeld advocaten of adviseurs) geregeld.
Stap 2: Echtscheidingsconvenant
Als de partners het na een aantal mediationgesprekken samen eens zijn over de gevolgen van hun scheiding, kunnen zij al hun afspraken over de verdeling van hun spaargeld, de woning, levensverzekeringen en de kinder- en/of partneralimentatie laten vastleggen in een echtscheidingsconvenant. Nadat de scheidingsbemiddelaar dit document heeft opgesteld, wordt het door beide partners ondertekend.
Als partners het niet eens worden over alle afspraken, dan schakelen zij meestal ieder een eigen advocaat in. De scheidingsprocedure wordt hiermee vaak onnodig lang vertraagd. U loopt het risico in een vechtscheiding te belanden en achteraf een flinke rekening te ontvangen.
Stap 3: Gemeenschappelijk verzoekschrift tot scheiden
De advocaat stelt een gemeenschappelijk verzoekschrift tot scheiden op en stuurt dit samen met het getekende convenant naar de rechtbank.
Stap 4: Beschikking rechtbank
De rechter spreekt bij een gemeenschappelijk verzoek de scheiding uit en geeft een beschikking af.
Stap 5: Akte van berusting
De advocaat stelt hierna een akte van berusting op en laat dat door beide partners tekenen. In deze akte staat dat echtgenoten niet in hoger beroep gaan, maar zich neerleggen bij de echtscheiding. Het voordeel hiervan is dat de advocaat direct over kan gaan tot het zetten van stap 6: inschrijving bij de burgerlijke stand. Tekenen de partners geen akte van berusting, dan moeten ze nog een paar maanden wachten totdat de scheiding wordt ingeschreven; dat werkt onnodig vertragend.
Stap 6: Inschrijving bij de burgerlijke stand
De advocaat schrijft de beschikking van de rechtbank en de akte van berusting in bij de registers van de burgerlijke stand bij de gemeente waar het huwelijk is voltrokken. Pas op het moment van inschrijving is het huwelijk ontbonden.
Hoe bent u getrouwd?
Als u gaat trouwen, heeft u de keuze dit in wettelijke gemeenschap van goederen, geregistreerd partnerschap (met of zonder partnerschapvoorwaarden) of op huwelijkse voorwaarden te doen. Loopt uw huwelijk uiteindelijk spaak, dan zijn de (financiële) gevolgen in beide situaties anders.
Wettelijke gemeenschap van goederen
Als u in wettelijke gemeenschap van goederen bent getrouwd, dan zijn alle bezittingen en schulden gemeenschappelijk. Na de scheiding heeft u beiden recht op een gelijk deel. Alleen goederen of zaken die u onder uitsluitingsclausule door een erfenis of schenking heeft ontvangen, vormen een uitzondering.
Als het huwelijk is ontbonden, bent u beiden hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden die u tijdens het huwelijk bent aangegaan. Als één van uw beiden niet aan uw verplichtingen kunt voldoen, dan probeert de schuldeiser de schuld bij de andere ex-partner te verhalen. Probeer, voor zover dat mogelijk is, hier goede afspraken over te maken tijdens de scheidingsbemiddeling.
Huwelijkse voorwaarden
Als u getrouwd bent op huwelijkse voorwaarden of met partnerschapvoorwaarden, dan zijn deze vastgelegd in een notariële akte. Deze voorwaarden bepalen de wijze waarop alles moet worden verdeeld.
Samenwonenden die uit elkaar gaan
Voor samenwonenden die uit elkaar gaan is wettelijk niets geregeld, tenzij ze een samenlevingsovereenkomst hebben opgesteld. Als er een overeenkomst is, kunt u na het beëindigen uw relatie nalezen aan welke afspraken beide partners zich moeten houden.
Vaststellingsovereenkomst
Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van een gemeenschappelijk opgebouwd vermogen of van een gezamenlijk afgesloten lening, die bij de beëindiging van de samenleving gedeeld moet worden. Wellicht moeten de pensioenaanspraken worden verdeeld. Het is dan ook verstandig dat samenwonenden die kinderen, een eigen woning, gezamenlijk spaargeld of ander bezit hebben, de beëindiging van hun samenleving schriftelijk laten vastleggen in een vaststellingsovereenkomst. Een scheidingsbemiddelaar kan daarbij helpen.
Samenwonenden die kinderen hebben
Op 1 maart 2009 is de Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding in werking getreden. Deze wet geldt ook voor samenwonenden die kinderen hebben. Zij moeten, net als getrouwde koppels, afspraken maken over de opvoeding van hun kinderen.
Samenwonenden die uit elkaar gaan, doen er goed aan een ouderschapsplan op te stellen: zo weten de partijen waaraan zij zich moeten houden. Mochten er in een later stadium problemen ontstaan over de kinderen, dan zal een rechter altijd naar zo’n plan vragen.